test

Geçen haftaki yazıda , 2018 yılında ekonomik krizin gelişimini bazı önemli dönüm noktalarıyla beraber ele almıştım. Bu yazıda, krizin gelişimini üç aşamada değerlendirebileceğimizi ileri süreceğim. Krizden çıkış için formüle edilen ‘dengelenme’ programının bir parçası halen eksik. Krizinin maliyetinin farklı sermaye kesimleri arasında nasıl bölüştürüleceği konusu, yerel seçimler sonrasında ertelendi. Bu konunun, yani krizin üçüncü aşamasının 2019 yılı içinde çözülememesi durumunda, 2020 yılında yeniden bir erken seçimin gündeme gelmesi sürpriz olmayacaktır.  İlk Aşama: Döviz Krizi  Daha önceki yazıdalar detaylı şekilde açıkladığım gibi, 2013’ten itibaren oluşan güncel kriz dinamikleri, 2018’in Mayıs ayındaki kur atakları ile olgunlaştıktan sonra aynı yılın Ağustos ayında döviz krizine dönüştü. Döviz krizinin iki dolaysız sonucu oldu. Bunlardan ilki enflasyondaki patlama , ikincisi de şok faiz artışı . Enflasyondaki sert artış, üretim yapısının büyük ölçüde ithalata bağımlı olm...

Kriz Notları'nda 2018'in en çok okunan yazılarını derledik.  İlk 5, 2018 krizinin patlak verdiği Ağustos ayından sonraki döneme denk geliyor. Döviz krizi, merkez bankasının şok faiz artışı, enflasyondaki sert artış ve ekonomi yönetiminin bu süreçte sürekli yalpalayan tavrı gibi konuları ele alan değerlendirmeler, en çok ilgi gören Kriz Notları yazıları oldu.  Sırasıyla yazılar şunlar: Sayıştay Kalmadı, McKinsey Verelim TL'deki hızlı değersizleşmeye neden müdahale edilmiyor? TCMB'nin 13 Eylül Kararı: Sert Daralma Geliyor 3 Grafikte Ekonomik Gidişat Kriz Mi? Hangi Kriz? 2019'un daha iyi bir yıl olması dileğiyle.

2018, pek çok açıdan önemli bir yıl oldu. Siyaseten bakıldığında, 2007’de başlayan rejim krizi 11 yıl sonra AKP lehine nihayete erdi, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçildi. Bu değişime, Türkiye ekonomisindeki hakim sermaye birikim modelinin krizi eşlik etti. Ya da ekonomik kriz, rejim değişimini öne aldı. Dolayısıyla hem siyaseten hem de ekonomik olarak 2018 yılı, 2002’de başlayan AKP hükümetleri açsından da bir dönüm noktası olarak görülebilir. Bu 16 yılı kapsayan bir değerlendirme yapmak bu yazının konusu değil. Bu yazıda 2018 yılına odaklanacağım, bazı önemli dönüm noktalarına işaret ederek, iktidarın 2018’deki en kritik hamlesinin seçimleri öne çekmek olduğunu ileri süreceğim.  Ocak 2018, Mehmet Şimşek: “En Kötüsü Geride Kaldı”  2018’in ilk günlerinde (2 Ocak 2018) dönemin ekonomiden sorumlu başbakan yardımcısı Mehmet Şimşek’in gazetecilere yaptığı açıklamaların ana fikri, 2016 sonrasında her üç ayda bir ekonomi yönetiminden duymaya alıştığımız “en kötüsü geride kald...

TCMB Para Politikası Kurulu bu yılın son toplantısını yaptı ve faiz oranlarını sabit tuttu. Kurul'un açıklama metni ile ilgili birkaç gözlemi aşağıda not aldım. 1. Ekonomik Daralma Başlıyor Karar'da ilk olarak ekonomik daralma sürecinin başladığı belirtilmiş. Tabi örtük olarak: 'Son dönemde açıklanan veriler ekonomideki dengelenme eğiliminin belirginleştiğini göstermektedir.' Ekonomi yönetiminin kullandığı propaganda diline aşina olmayanlar için hatırlatayım: 'Ekonomideki dengelenme' gördüğünüz yerleri 'ekonomik kriz' olarak değiştirirseniz, gerçekte yaşananın ne olduğunu daha iyi anlayabilirsiniz. 2. Şok Faiz Artışının Etkisi Sürüyor Açıklamada devamla, ekonomik daralmanın başlamasında 13 Eylül'deki şok faiz artışının etkili olduğu vurgulanmış: 'Dış talep gücünü korumakla birlikte finansal koşullardaki sıkılaşmanın da etkisiyle iktisadi faaliyetteki yavaşlama devam etmektedir.' Gerçekten de, Eylül ayında yapılan %6.25'lik faiz artışı, ...

5 Haziran 2018’de, henüz Ağustos ayındaki döviz krizi yaşanmadan önce, Gazete Duvar’daki ‘10 Soruda 2018 Ekonomik Krizi’ başlıklı yazıya şu cümleler ile başlamıştım: ‘Türkiye ekonomisi hızla bir ekonomik daralmaya doğru ilerliyor… Durumu daha da zorlaştıran, daralmanın yüksek enflasyon ortamında gerçekleşme ihtimalinin yükselmesi, yani stagflasyon riski.’ O yazının üzerinden altı ay geçmişken bir güncelleme yapmak istedim. Bu sefer, önceki yazıda değindiklerimi özetleyerek beş soruya sığdırdım.  2019, Bir Kriz Yılı Olabilir Mi?  Evet. Esas itibariyle 2018’in krizin başladığı; 2019’un ise tüm etkilerini gösterdiği bir yıl olma ihtimali yüksek. Son açıklanan sanayi üretimi verisindeki 2.7’lik küçülme ve cari fazla verileri, sert bir ekonomik daralmanın çoktan başladığını önceden haber veriyor. İçinde bulunduğumuz aylara ait veriler ileride açıklanacağı için, 2019 yılından geriye dönüp baktığımızda, krizin 2018’in son çeyreğinden itibaren başladığını söyleyebileceğiz.  Kriz...

Ekonomide bir sürü sorun varken herkesin konuştuğu konu TL’nin değeri. Hatta TL’nin ABD doları karşısındaki hareketine, bir çeşit ‘kriz barometresi’ muamelesi yapılıyor genellikle. TL’nin değerinin ekonomi gündeminin merkezinde kalmayı sürdürmesi nedeniyle, bu meselenin nasıl anlaşılması gerektiği ile ilgili görüşümü yazmak istedim. Mevcut ekonomik model değişmediği sürece, TL'nin değerlenmesi 'işlerin yoluna girdiği' anlamına gelmezken, değersizleşmesi daha da kötüleşmesi anlamına geliyor. Neden mi? Aşağıda açıklamaya çalıştım.  TL’nin değerlenmesi ne anlama geliyor?  TL’nin değerlenmesi, Türkiye’de 2001 krizi sonrasında uygulanan IMF programının önemli bir parçası idi. Hatta enflasyon hedeflemesi sistemi, uygulamada kur hedeflemesi olarak işledi. Zira TL’nin değersizleşmesi, enflasyonun temel nedenlerinden biri olarak görüldü. TL’nin diğer ülke paralarına göre, özellikle de ABD dolarına göre değerlenmesi, doların bollaşmasına, yani ülkeye giren sermaye miktarına bağlı. Se...